Հաճախ տրվող հարցեր

Հարց 1. Ի՞նչ է անշարժ գույքը:

Պատասխան. Անշարժ գույք են համարվում` հողամասերը, անշարժ գույք հանդիսացող ընդերքի մասը, մեկուսի ջրային օբյեկտները, անտառները, բազմամյա տնկիները, ստորգետնյա և վերգետնյա, այդ թվում նաև` կառուցվող շենքերը, շինությունները և հողին ամրակցված այլ գույքը:

Հարց 2. Ո՞րն է համարվում Հիմնական կառույց:

Պատասխան. Հիմնական է կոչվում այն շինությունը, որը հողատարածքի վրա գտնվող այլ շինությունների շարքում հանդիսանում է իշխողը (գլխավորը) շինվածքի հիմնականության, ճարտարապետական հորինվածքի և նպատակային նշանակության հատկանիշներից ելնելով: Նույն հողատարածքի վրա կարող են տեղադրված լինել մեկից ավելի հիմնական շինություններ:

Հարց 3. Ո՞րն է համարվում Օժանդակ կառույց:

Պատասխան.Օժանդակ է կոչվում այն շինությունը, որը նույն հողատարածքի վրա գտնվող հիմնական շինության նկատմամբ ունի երկրորդական նշանակություն: Օժանդակ շինությունների թվին են պատկանում անասնաշենքերը, հացատները, խորդանոցները, մարագները, ցախատները, անհատական օգտագործման ավտոտնակները, շվաքարանները, մառանները և այլն, բակային կառույցները:

Հարց 4. Ո՞րն է համարվում Ինքնակամ կառույց:

Պատասխան.Ինքնակամ կառույց է համարվում օրենքով և այլ իրավական ակտերով սահմանված կարգով այդ նպատակի համար չհատկացված հողամասում կամ առանց թույլտվության կամ թույլտվությամբ սահմանված պայմանների կամ քաղաքաշինական նորմերի և կանոնների էական խախտումներով կառուցված կամ վերակառուցված շենքը, շինությունը կամ այլ կառույցը: Պետական կամ համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասում գտնվող ինքնակամ կառույցի նկատմամբ ճանաչվում է պետության կամ համայնքի սեփականությունը, անկախ նրանից, թե ով է այն կառուցել: Ինքնակամ կառույցի նկատմամբ ճանաչվում է այն անձի սեփականության իրավունքը, որին սեփականության իրավունքով պատկանում է այն հողամասը, որի վրա գտնվում է կառույցը:

Հարց 5. Ո՞րն է ամուսնության ընթացքում ձեռք բերված գույքը և ինչ բաժիններով է մասնատվում համատեղ ամուսնական կյանքի ընթացքում ամուսինների կողմից ձեռք բերված գույքը։

          Պատասխան. Ամուսնության ընթացքում ամուսինների ձեռք բերած գույքը նրանց համատեղ սեփականությունն է, եթե այլ բան նախատեսված չէ օրենքով կամ նրանց միջև կնքված պայմանագրով: Մինչև ամուսնությունն ամուսիններից յուրաքանչյուրի գույքը, ինչպես նաև ամուսնության ընթացքում ամուսիններից մեկի նվեր կամ ժառանգություն ստացած գույքը նրա սեփականությունն է: Անհատական օգտագործման գույքը (հագուստը, կոշիկը և այլն), բացառությամբ թանկարժեք իրերի և պերճանքի առարկաների, եթե նույնիսկ այն ձեռք է բերվել ամուսնության ընթացքում ամուսինների ընդհանուր միջոցների հաշվին, համարվում է այն ամուսնու սեփականությունը, որն այդ գույքն օգտագործել է: Ամուսիններից յուրաքանչյուրի գույքը կարող է ճանաչվել նրանց համատեղ սեփականություն, եթե պարզվի, որ ամուսնության ընթացքում ամուսինների ընդհանուր գույքի կամ մյուս ամուսնու անձնական գույքի հաշվին կատարվել են ներդրումներ, որոնք նշանակալի չափով ավելացրել են այդ գույքի արժեքը (հիմնական վերանորոգում, վերակառուցում, վերասարքավորում և այլն), եթե այլ բան նախատեսված չէ ամուսինների միջև կնքված պայմանագրով: Ամուսիններից մեկի պարտավորությունների համար կարող է բռնագանձում տարածվել նրա սեփականության ներքո գտնվող գույքի, ինչպես նաև ամուսինների ընդհանուր գույքում նրա բաժնի վրա:

Հարց 6. Ի՞նչ է ժառանգությունը և ովքեր են համարվում ժառանգներ:

Պատասխան. Մահացածի գույքը (ժառանգությունը) առանց փոփոխության, որպես միասնական ամբողջություն, օրենքով սահմանված կարգով անցնում է այլ անձանց: Ժառանգությունը կատարվում է ըստ կտակի և ըստ օրենքի:

Ժառանգությունը կատարվում է ըստ օրենքի, եթե չկա կտակ կամ էլ գոյությունունի կտակ, սակայն դրանում սահմանված չէ ժառանգատուի ամբողջ ժառանգության ճակատագիրը:
Ըստ օրենքի ժառանգման դեպքում ժառանգները ժառանգման հրավիրվում են հերթականությամբ այս կերպ՝

ա) առաջին հերթ՝ ժառանգատուի երեխաները, ամուսինը և ծնողները: Ժառանգատուի թոռները ժառանգում են ներկայացման իրավունքով: 

բ) երկրորդ հերթ՝ ժառանգներն են ժառանգատուի հարազատ, նույն հայրը կամ նույն մայրն ունեցող եղբայրները և քույրերը: Ժառանգատուի եղբայրների և քույրերի երեխաները ժառանգում են ներկայացման իրավունքով: 

գ) երրորդ հերթ՝ ժառանգներն են ժառանգատուի ինչպես հայրական, այնպես էլ մայրականկողմիպապըևտատը: 

դ) չորրորդհերթ՝ժառանգատուիծնողներիեղբայրներըևքույրերը (հորեղբայրները, հորաքույրները, քեռիները, մորաքույրները): 

Հարց 7. Ի՞նչպես ստանալ ժառանգությունը:

Պատասխան. Ժառանգությունը ձեռք բերելու համարժառանգը պետք է այն ընդունի, պետք է իրականացվի ժառանգության բացման պահից վեց ամսվա ընթացքում: Ժառանգությունն ընդունվում է՝

ա) ժառանգությունն ընդունելու կամ ժառանգական իրավունքի վկայագիր ստանալու մասին ժառանգի դիմումը ժառանգության բացման վայրի նոտարին հանձնելով:

բ) ժառանգությունը ժառանգի կողմից ընդունված է համարվում, երբ նա սկսում է փաստացի տիրապետել կամ կառավարել ժառանգված գույքը:

Վեց ամիսը չպահպանելու դեպքում անձը կարող է ընդունել ժառանգությունը, եթե ժառանգությունն ընդունած մնացած բոլոր ժառանգները տվել են իրենց համաձայնությունը, կամ երբ վեցամսյա ժամկետը բաց թողած ժառանգը կարողանում է ապացուցել դատարանում, որ ինքը չգիտեր և պարտավոր չէր իմանալ ժառանգության բացման մասին ու որ ժամկետը բաց թողնելու պատճառները վերացվելուց հետո` վեցամսվա ընթացքում ինքը դիմել է դատարան:

Հարց 8. Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում ժառանգության տրանսմիսիան.

Պատասխան. Եթե ըստ կտակի կամ ըստ օրենքի ժառանգության հրավիրված ժառանգը մահանում է ժառանգության բացումից հետո, չհասցնելով այն ընդունել, ապա նրան հասանելիք ժառանգությունն ընդունելու իրավունքն անցնում է նրա ժառանգներին: Ժառանգական տրանսմիսիայի կարգով ժառանգը կարող է ժառանգությունը ընդունել ժառանգության ընդունման մնացած ժամկետի ընթացքում, իսկ եթե այդ ժամկետը պակաս է 3 ամսից, ապա այն երկարաձգվում է: Մահացած ժառանգի ժառանգությունն ընդունելու իրավունքը նրա ժառանգները իրականացնում են ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 73-րդ գլխով  նախատեսված ընդհանուր հիմունքներով:

Հարց 9. Ո՞րն է կտակի և նվիրատվության տարբերությունը

Պատասխան. Կտակը և նվիրատվությունը իրարից տարբերվում են նրանով, որ նվիրատվություն կատարելուց հետո տվյալ անձը չի կարող հետ վերադարձնել գույքը իսկ կտակի դեպքում ցանկացած պահի կտակը կարող է փոփոխվել: Նվրատավությունը կարող է միայն այն ժամանակ հետ վերադարձվել, եթե չապացուցվի, որ նվիրատվություն կատարողը տվյալ պահին եղել է հոգեկան անհավասարակշիռ վիճակում: Իսկ դա ապացուցելը շատ բարդ է: Կտակի դեպքում 

Կտակարարն իրավունք ունի կտակ կազմելուց հետո ցանկացածժամանակ վերացնել, փոփոխել կամ լրացնել իր կտակը, ընդ որում նապարտավոր չէ նշել կտակը վերացնելու, փոփոխելու կամ լրացնելուպատճառները: Մեր կարծիքով կտակը ամենաճիշտ ընտրությունն է, որովհետև ապահով է և անվտանգ: 

Հարց 10. Ի՞նչ է Նոտարը և ինչ գործողություններ է իրականացնում.

Պատասխան. Նոտարն արդարադատության իրականացմանը նպաստող հանրային ծառայություններ իրականացնող անձ է, որը ՀՀ անունից, ՀՀ Սահմանադրությանը և օրենքներին համապատասխան, իրականացնում է սույն օրենքով նախատեսված նոտարական գործողություններ և ծառայություններ: Նոտարը նոտարական գործողություններ իրականացնում  է փաստաթղթեր վավերացնելու կամ վավերացված փաստաթղթեր տրամադրելու կամ օրենքով նախատեսված այլ գործողություններ կատարելու միջոցով: Նոտարը, վավերացնելով փաստաթուղթը, հաստատում է դրա օրինականությունը և հավաստում փաստաթղթի լիարժեք ապացուցողական ուժը: Նոտարն իրավունք ունի մատուցելու նաև ծառայություններ, ընդ որում` տալու իրավական օգնություն, խորհրդատվություն, պարզաբանում կամ իրավական եզրակացություն կամ կազմելու գործարքների կամ իրավական այլ փաստաթղթերի նախագծեր, իրականացնելու իրավական այլ ծառայություններ, ինչպես նաև նոտարական գործողությունների կատարումն ապահովող այլ գործառույթներ:

Հարց 11. Ո՞ր կառույցները կարող են իրականացնել նոտարական գործողություններ

Պատասխան. Օտարերկրյա պետություններում ՀՀ դիվանագիտական ներկայացուցչությունները և հյուպատոսական հիմնարկներն իրավասու են նոտարական կարգով վավերացնել ՀՀ-ում օգտագործման համար նախատեսված փաստաթղթերը: Կարող են օրինականացնել նաև օտարերկրյա պետություններում օգտագործելու համար նախատեսված այն փաստաթղթերը, որոնք առնչվում են ՀՀ քաղաքացիների հետ, ինչպես նաև օտարերկրյա քաղաքացիներին պատկանող այն փաստաթղթերը կամ դրանց պատճենները, որոնք վերաբերում են ՀՀ-ում նրանց գործունեությանն ու կեցությանը: Դիվանագիտական ներկայացուցչությունները և հյուպատոսական հիմնարկները կատարում են հետեւյալ նոտարական գործողությունները.

ա) վավերացնում են գործարքներ, պայմանագրեր, լիազորագրեր, համաձայնագրեր,

բ) միջոցներ են ձեռնարկում ժառանգական գույքի պահպանության համար,

գ) վավերացնում են փաստաթղթերի պատճենների (լուսապատճենների) և դրանց քաղվածքների ճշտությունը,

դ) վավերացնում են փաստաթղթերի վրա եղած ստորագրությունների իսկությունը,

ե) վավերացնում են փաստաթղթի՝ մեկ լեզվից մեկ այլ լեզվի թարգմանության ճշտությունը,

զ) հաստատում են քաղաքացու ողջ լինելու, որոշակի վայրում գտնվելու փաստը,

է) հաստատում են լուսանկարված պատկերված անձի և քաղաքացու նույնությունը,

ը) հաստատում են փաստաթղթեր ներկայացնելու ժամանակը,

թ) ի պահ են ընդունում փաստաթղթեր: 

Հարց 12. Ի՞նչպես է իրականացվում անշարժ գույքի առուվաճառքը

Պատասխան. Անշարժ գույքի վաճառքի պայմանագիրը կնքվում է գրավոր` կողմերի ստորագրությամբ մեկ փաստաթուղթ կազմելու միջոցով: Անշարժ գույքի վաճառքի պայմանագիրը ենթակա է նոտարական վավերացման, իսկ անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի փոխանցումը գնորդին ենթակա է պետական գրանցման: Անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների ծագմանը, փոփոխմանը, փոխանցմանն ուղղված գործարքներից (բացառությամբ միակողմ գործարքների) ծագող իրավունքները պետք է պետական գրանցման ներկայացվեն ոչ ուշ, քան այդ գործարքների նոտարական վավերացման օրվանից սկսած` 30 աշխատանքային օրվա ընթացքում: Իրավունքի պետական գրանցումը կատարվում է դիմումը ներկայացնելու օրվանից 4-րդ աշխատանքային օրը, իսկ ավելի կարճ ժամկետների համար գանձվում է օրենքով սահմանված հավելավճար:

Պայմանագիրը կարող է կնքվել անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեում, ինչպես նաև նոտարի մոտ: Անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման համար ՀՀ անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտե ներկայացվում են՝

ա) դիմում,

բ) դիմողի անձը հաստատող փաստաթղթի (անձնագրի) պատճեն,

գ)գրանցման համար հարկավոր իրավահաստատող փաստաթղթի բնօրինակ (առուվաճառքի պայմանագիր),

դ) պետական տուրքի վճարման անդորրագիր:

Հարց 13. Ո՞ր շենքերն ու շինություններն են համարվում գույքահարկով հարկվող օբյեկտներ

Պատասխան. Համաձայն «Գույքահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի գույքահարկով հարկվող օբյեկտ են համարվում.

ա) բազմաբնակարան բնակելի շենքերի բնակարանները.

բ) բազմաբնակարան բնակելի շենքերում գտնվող ոչ բնակելի տարածքները (նկուղ, կիսանկուղ, բացվածք, ձեղնահարկ, վերնահարկ և այլն).

գ) անհատական բնակելի տները, այգետնակները (ամառանոցները) և դրանց կից օժանդակ շինությունները.

դ) առանձին կանգնած ավտոտնակները.

ե) հասարակական նշանակության շինությունները.

զ) արտադրական նշանակության շինությունները.

է) սեփականության կամ հողoգտագործման իրավունք ունեցող անձանց կողմից այդ հողամաuի վրա ինքնակամ կառուցված շենքերը և շինությունները, այդ թվում` բազմաբնակարան շենքերում կամ շենքերին կից ինքնակամ կառույցները:

Հարց 14. Ի՞նչ է հիփոթեքը և երբ է տրամադրվում հիփոթեքային վարկ.

Պատասխան.Անշարժ գույքի, ինչպես նաև հողամասի կառուցապատման իրավունքի գրավը կոչվում է հիփոթեք: Հիփոթեքային վարկը տրամադրվում է տուն ձեռք բերելու, վերանորոգելու կամ հողամասը կառուցապատելու համար` գրավադրելով այդ տունը, իսկ հողամասի կառուցապատման դեպքում գրավադրվում է հողամասի կառուցապատման իրավունքը:

Հարց 15. Ի՞նչ է եկամտահարկը և ինչպե՞ս օգտվել դրանից հիփոթեքով բնակարան ձեռք բերելու դեպքում.

Պատասխան. Եկամտային հարկը հարկ վճարողների կողմից «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով, չափով և ժամկետներում ՀՀ պետական բյուջե վճարվող ուղղակի հարկ է: 2018 թվականի սեպտեմբերի 14-ին ՀՀ Կառավարության 2010 թվականի հունվարի 29-ի N 98-Ն որոշման մեջ  փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին որոշման համաձայն՝ եկամտահարկի վերադարձի օրենսդրական հնարավորությունը վարձու աշխատող հանդիսացող ֆիզիկական անձանց համարկգործի՝

ա) կառուցված կամ կառուցվող բազմաբնակարան բնակելի շենքում անմիջապես կառուցապատողից բնակարան ձեռք բերելու դեպքում,

բ) բնակելի թաղամասերում կամ համալիրներում անմիջապես կազմակերպություն կամ անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող կառուցապատողից անհատական բնակելի տուն ձեռք բերելու դեպքում, կամ եթե տվյալ հիփոթեքային վարկով վարկառուն իրեն պատկանող հողամասում օրինական շինթույլտվությամբ կառուցում է անհատական բնակելի տուն:

Հարց 16. Ի՞նչ պարբերականությամբ և գումարի չափով է իրականացվում եկամտահարկի վերադարձը.

Պատասխան. Հիփոթեքային վարկի գծով վճարվող /վերադարձվող տոկոսագումարները ենթակա են վերադարձման վարձու աշխատող հանդիսացող ֆիզիկական անձանց եռամսյակային պարբերականությամբ:

Վերադարձման ենթակա է համապատասխան եռամսյակի ընթացքում տվյալ վարձու աշխատողին վճարվող աշխատավարձից և դրան հավասարեցված վճարումներից հաշվարկված եկամտային հարկի գումարը` հաշվի առնելով ներքոնշյալ սահմանափակումները.

ա) ձեռք բերվող /կառուցապատվող բնակարանի/ բնակելի տան արժեքը չպետք է գերազանցի 55.000.000 ՀՀ դրամը

բ) հիփոթեքային վարկի գծով վճարվող /վերադարձվող տոկոսագումարի եռամսյակային հանրագումարը չի կարող ավել լինել  1.500.000 ՀՀ դրամից:

Հարց 17.Ի՞նչ կարգով է կնքվում բնակարանի վարձակալության պայմանագիրը.

Պատասխան. Վարձակալության պայմանագրով վարձատուն կամ նրա լիազորված անձը պարտավորվում է վճարի դիմաց վարձակալի ժամանակավոր տիրապետմանը և (կամ) օգտագործմանը հանձնել բնակելի տարածություն (բնակարանը, բնակելիտունը): Բնակելի տարածության վարձակալության պայմանագիրը կնքվում է գրավոր և ենթակա է նոտարական վավերացման: Պայմանագիրը նոտարական ձևը չպահպանելը հանգեցնում է գործարքի անվավերության: Նման գործարքն առոչինչ է: Բնակելի տարածության վարձակալության պայմանագրից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման ՀՀԿԱ անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեում:

Վարձակալության պայմանագիրը կնքվում է պայմանագրով որոշված ժամկետով: Եթե վարձակալության ժամկետը պայմանագրում որոշված չէ, ապա պայմանագիրը կնքված է համարվում անորոշ ժամկետով: Այդ դեպքում կողմերից յուրաքանչյուրն իրավունքունի ցանկացած ժամանակ հրաժարվելու վարձակալության պայմանագրից, այդ մասին մյուս կողմին երեք ամիս առաջ տեղեկացնելով:

Հարց 18. Ի՞նչ է  ձեռք բերման վաղեմությունը.

Պատասխան. Քաղաքացին կամ իրավաբանական անձը, որն անշարժ գույքի սեփականատեր չէ, սակայն այն 10 տարվա ընթացքում բարեխղճորեն, բացահայտ և անընդմեջ տիրապետում է որպես սեփական գույք, այդ գույքի նկատմամբ ձեռք է բերում սեփականության իրավունք: Տիրապետման վաղեմությունը վկայակոչող անձը կարող է իր տիրապետման ժամկետին միացնել այն ժամանակը, որի ընթացքում այդ գույքին տիրապետել է այն անձը, որի իրավահաջորդն է ինքը: Մինչև ձեռքբերման վաղեմության ուժով գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունք ձեռք բերելը գույքը որպես սեփականություն տիրապետող անձն իրավունք ունի պաշտպանել այն երրորդ անձանցից, որոնք գույքի սեփականատերը չեն և օրենքով կամ պայմանագրով նախատեսված այլ հիմքով դրա նկատմամբ չունեն տիրապետման իրավունք: Անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ձեռք բերման վաղեմության ուժով գույքը ձեռք բերած անձի մոտ ծագում է այդ իրավունքի պետական գրանցման պահից:

Հարց 19.Ո՞րն է բաժնային և համատեղ սեփականության տարբերությունները:

Պատասխան.Երկու կամ ավելի անձանց սեփականության ներքո գտնվող գույքը նրանց է պատկանում ընդհանուր սեփականության իրավունքով: Եթե ընդհանուր գույքում սեփականատերերից յուրաքանչյուրի բաժինը որոշված է, ապա սեփականության ձևը կոչվում է բաժնային: Բաժնային սեփականության դեպքում սեփականության իրավունքի վկայականում բաժինները նշվում է կոտորակային արտահայտությամբ իսկ համատեղ սեփականության դեպքում վկայականում նշվում է միայն սեփականատերերի անուն, ազգանուն, հայրանունները՝առանց կոտորակային թվերի:

Համատեղ սեփականություն հանդիսացող գույքում սեփականատերերը կարող են փոխադարձ համաձայնությամբ որոշել իրենց բաժինները, կամ եթե առկա չէ համաձայնություն սեփականատերերից մեկը կարող է դիմել դատարան և պահանջել որոշել իր բաժինը ընդհանուր գույքում:

Բաժնային սեփականության ներքո գտնվող գույքը տնօրինվում է դրա բոլոր մասնակիցների համաձայնությամբ:

Համատեղ սեփականության ներքո գտնվող գույքը տնօրինվում է բոլոր մասնակիցների համաձայնությամբ, անկախ այն բանից, թե մասնակիցներից ով է կնքում գույքը տնօրինելու գործարքը:

Հարց 21.Ո՞րոնք են սնանկ ճանաչելու հիմքերը և ո՞վքեր կարքղ են սնանկ ճանաչելու մասին դիմում ներկայացնել.

Պատասխան. Սնանկության դիմում կարելի է ներկայացնել ինչպես իրավաբանական անձի, այնպես էլ ֆիզիկական անձի դեմ: Պարտապանը կարող է սնանկ ճանաչվել դատարանի վճռով` սեփական նախաձեռնությամբ (կամավոր սնանկության դիմում) կամ պարտատիրոջ պահանջով  (հարկադրված սնանկության դիմում):

            Հարկադրված սնանկության դիմումի հիման վրա Պարտապանը` դատարանի վճռով կարող է սնանկ ճանաչվել եթե՝

պարտավորությունը ժամկետանց է ավելի քան 60 օր,

պարտապանի պարտքը գերազանցում է 1 միլիոն դրամը,

պարտապանի պարտքը հիմնավորված է փաստաթղթով կամ դատարանի վճռով և չկա հանդիպակաց չկատարված պարտավորություն:

Կամավոր սնանկության դիմումի հիման վրա Պարտապանը` դատարանի վճռով կարող է սնանկ ճանաչվել եթե՝

եթե պարտավորություններն գերազանցում է 1 միլիոն դրամը,

պարտապանի ակտիվները գնահատվել են 1 միլիոն դրամից ցածր արժեքով:

Հարկադրված սնանկության դիմում կարող են ներկայացնել մեկ կամ մի քանի պարտատերերը համատեղ, իսկ Կամավոր սնանկության դիմում ներկայացնելու և այն հետ վերցնելու իրավունք ունեն իրավաբանական անձանց անունից` օրենքով կամ կանոնադրությամբ վերապահված լիազորությունների սահմաններում գործող նրանց մարմինները կամ ներկայացուցիչները և ֆիզիկական անձի անունից` տվյալ ֆիզիկական անձը կամ նրա ներկայացուցիչը:

2019 թվականի հունվարի 1-ից սնանկության գործերի վարումն իրականացվում է Սնանկության դատարաններում իսկ ՀՀ-ում վարվող բոլոր սնանկության գործերը մեկ ամսվա ընթացքում փոխանցվում են սնանկության դատարան:

Հարց 22. Ի՞նչ է նվիրատվությունը և ի՞նչ տարբերություն կա նվիրատվության և նվիրաբերության միջև.

Պատասխան. Նվիրատվությունն իրականացվում է նվիրատվության պայմանագրով, որով մի կողմը (նվիրատուն) մյուս կողմի (նվիրառուի) սեփականությանն անհատույց հանձնում է կամ պարտավորվում է հանձնել գույք կա’մ իրեն, կա’մ երրորդ անձին ուղղված գույքային իրավունք (պահանջ), կամ ազատում է, կամ պարտավորվում է նրան ազատել իր կամ երրորդ անձի հանդեպ ունեցած գույքային պարտավորությունից:Ստացվում է, որ նվիրատվության պայմանագրովտեղի է ունենում սեփականության իրավունքի փոխանցում: Նվիրատվության պայմանագիրը կնքվում է գրավոր և այն ենթակա է նոտարական վավերացման:

Նվիրառուն իրավունք ունի մինչև նվերն իրեն հանձնելը ցանկացած պահի հրաժարվել դրանից: Այդ դեպքում նվիրատվության պայմանագիրը համարվում է լուծված:

Նվիրաբերություն է ճանաչվում գույքի կամ իրավունքի նվիրատվությունը հանրօգուտ նպատակներով:

Նվիրաբերություններ կարող են արվել քաղաքացիներին, բուժական, դաստիարակչական հիմնարկներին, սոցիալական պաշտպանության ու նույնանման այլ հաստատություններին, բարեգործական, գիտական և ուսումնական հաստատություններին, հիմնադրամներին, թանգարաններին ու մշակույթի այլ հաստատություններին, հասարակական և կրոնական կազմակերպություններին, ինչպես նաև պետությանն ու համայնքներին: Ընդորում, նվիրաբերությունն ընդունելու համար որևէ մեկի թույլտվություն կամ համաձայնություն չի պահանջվում: Նվիրաբերողի կողմից գույքի նվիրաբերությունը քաղաքացուն պետք է պայմանավորված լինի, իսկ իրավաբանակ անանձանց` կարող է պայմանավորված լինել այն որոշակի նշանակությամբ օգտագործելով: Այդպիսի պայմանի բացակայության դեպքում քաղաքացուն կատարված նվիրաբերությունը համարվում է սովորական նվիրատվություն: Մնացած դեպքերում նվիրաբերված գույքը նվիրառուն պետք է օգտագործի դրա նշանակությանը համապատասխան:

Եթե իրադրության փոփոխման հետևանքով նվիրաբերված գույքի օգտագործումը նվիրաբերողի սահմանած նպատակին համապատասխան դառնում է անհնար, այն կարող է օգտագործվել այլ նպատակով միայն նվիրաբերողի համաձայնությամբ, իսկ նվիրաբերող քաղաքացու մահվան կամ իրավաբանական անձի լուծարման դեպքում` դատարանի վճռով:

Եթե նվիրաբերություն ստացողը նվիրաբերած գույքն օգտագործել է նվիրաբերողի սահմանած նշանակությանն անհամապատասխան, կամ այդ նշանակությունը փոփոխվել է վերը նշված կանոնների խախտմամբ, ապա նվիրաբերողը, նրա ժառանգները կամ այլ իրավահաջորդն իրավունք ունեն պահանջել նվիրաբերության վեудовлетворяются րացում:

Հարց 23. Ի՞նչ է Գտանքը և ի՞նչպես վարվել դրա հետ.

Պատասխան. Կորցրած գույքը գտնողը պարտավոր է այդ մասին անհապաղ հայտնել գույքը կորցրած անձին կամ գույքի սեփականատիրոջը կամ իրեն հայտնի այն անձին, ով իրավունք ունի ստանալ այդ գույքը և վերադարձնել այն: Եթե գույքը գտնվել է շենքում կամ տրանսպորտում, այն պետք է հանձնվի այդ շենքի կամ տրանսպորտի միջոցի սեփականատիրոջը կամ տիրապետողին: Նշված դեպքերում անձը, ում հանձնվում է գտանքը, ձեռք է բերում գույքը գտնող անձի իրավունքները և կրում է նրա պարտականությունները:

            Եթե գույքը վերադարձնելու պահանջի իրավունք ունեցող անձը կամ նրա գտնվելու վայրն անհայտ է, գույքը գտնող անձը պարտավոր է գտանքի մասին հայտնել ոստիկանություն կամ տեղական ինքնակառավարման մարմին:

            Եթե գտանքի մասին ոստիկանություն կամ տեղական ինքնակառավարման մարմին հայտնելու պահից հետո` 6 ամսվա ընթացքում, գտնված գույքն ստանալու իրավազոր անձը չի հայտնաբերվել կամ գույքի նկատմամբ իր իրավունքի մասին չի հայտարարել այն գտնող անձին, ոստիկանություն կամ տեղական ինքնակառավարման մարմին, գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ձեռք է բերում դրա գտնողը: Եթե գույքը գտնողը հրաժարվում է գտնված գույքը վերածել սեփականության, այն դառնում է համայնքի սեփականություն:

            Եթե գույքըգտածանձը դրա մասին հայտնել է համապատասխան անձանց կամ մարմիններին ապա նաիրավունքունիվերջիններիցստանալծախսերիհատուցում այդ գույքի արժեքի մինչև 20%-ի չափով: Եթե գտնված գույքն արժեք է ներկայացնում սոսկ այն ստանալու իրավազորություն ունեցող անձի համար, ապա դրա վարձատրության չափը որոշվում է այդ անձի հետ համաձայնությամբ, իսկ համաձայնություն ձեռք չբերվելու դեպքում` դատարանով:

Հարց 24. Ի՞նչ ժամկետով են տրամադրվում կացության կարգավիճակները և ի՞նչ իրավունքներից են օգտվում ՀՀ-ում կացության կարգավիճակ ձեռք բերած անձիք.

Պատասխան. ՀՀ-ում կացության կարգավիճակները լինում են երեք տեսակի.

1. ժամանակավոր /տրվում է մինչև 1 տարի ժամկետով՝յուրաքանչյուր անգամ 1 տարով երկարաձգելու հնարավորությամբ/,

2. մշտական /տրվում է 5 տարի ժամկետով` յուրաքանչյուր անգամ նույն ժամկետով երկարաձգելու հնարավորությամբ/,

3. հատուկ (տրվում է տասը տարի ժամկետով: Այն կարող է տրվել մեկից ավելի անգամ:

Թվարկված կացության կարգավիճակները հաստատող փաստաթղթերն են ժամանակավոր կացության քարտը, մշտական կացության քարտը և հատուկ անձնագիրը:

Կացության կարգավիճակ ձեռք բերելու դեպքում անձանց թույլատրվում է օգտվել հետևյալ իրավունքներից.

աշխատանքի իրավունք,

հիմնական ընդհանուր կրթության իրավունք,

բժշկական օգնություն ստանալու իրավունք,

սոցիալական ապահովության իրավունք,

ձեռնարկատիրությամբ զբաղվելու իրավունքը:

Միաժամանակ՝ կացության կարգավիճակ ձեռք բերած անձիք չեն կարող.

մասնակցել համապետական ընտրություններին,

ծառայել ՀՀ զինված ուժերում,

ունենալ հողի նկատմամբ սեփականության իրավունք:

 

Հարց 24. Ի՞նչ հերթականությամբ է կատարվում  Պարտապանի գույքի իրացումից ստացված գումարի բաշխումը պահանջատերերի միջև.

Պատասխան. Պարտապանից բռնագանձված, այդ թվում՝ պարտապանի գույքի իրացումից, ինչպես նաև բռնագրավման ենթակա գույքի արժեքից ստացված գումարները մեկից ավելի պահանջատերերի դեպքում բաշխվում են հետևյալ հերթականությամբ.

բավարարվում են պարտապանի գույքի գրավով ապահովված պահանջները,

բավարարվում են դատական և կատարողական ծախսերը,

վճարվում է հարկադիր կատարման ընթացքում պարտապանի նկատմամբ կիրառված տուգանքի գումարը,

բավարարվում են ալիմենտային, կյանքին կամ առողջությանը պատճառված վնասների հատուցման, ինչպես նաև հանցագործության կատարմամբ պատճառված վնասը հատուցելու պարտավորություններով պահանջները,

բավարարվում են աշխատանքային և հեղինակային պայմանագրերով վարձատրությունների վճարումների և դրանց բավարարումից առաջացող պարտադիր սոցիալական վճարումների պահանջները,

բավարարվում են ՀՀ պետական բյուջեի և համայնքների բյուջեների նկատմամբ, ինչպես նաև պարտադիր պետական սոցիալական ապահովության վճարումներով պայմանավորված պարտավորությունները,

բավարարվում են մնացած պահանջատերերի պահանջները՝ ըստ կատարողական թերթի ներկայացման հերթականության, բացառությամբ սույն հոդվածով նախատեսված դեպքերի:

Գույքի իրացումից ստացված գումարի բաշխումը պահանջատերերի միջև կատարվում է հարկադիր կատարողի կողմից: Յուրաքանչյուր հերթի պահանջները բավարարվում են նախորդ հերթի պահանջները լրիվ բավարարելուց հետո: Օրինակ՝ Պարտապանի գույքի իրացումից ստացված գումարներից գույքի գրավով ապահովված պահանջները ամբողջությամբ մարելուց հետո միայն բավարարվում են դատական և կատարողական ծախսերը:

Եթե միևնույն հերթի պահանջատերերը կատարողական թերթերը ներկայացնում են նույն օրը, ապակատարողական թերթերի պահանջները բավարարվում են բավարարման ենթակա գումարներին համամասնորեն:

Հարց 25. Ի՞նչ է իրենից ներկայացնում Փոխանակության պայմանագիր:

Պատասխան. Փոխանակության պայմանագրով կողմերից յուրաքանչյուրը պարտավորվում է մյուս կողմին, որպես սեփականություն, հանձնել ապրանք այլ ապրանքի փոխարեն: Փոխանակության պայմանագրի նկատմամբ համապատասխանաբար կիրառվում են առուվաճառքի մասին կանոնները, եթե դա չի հակասում փոխանակության պայմանագրի համար սահմանված դրույթներին և էությանը: Փոխանակության պայմանագրով կողմերից յուրաքանչյուրը համարվում է այն ապրանքի վաճառողը, որը նա պարտավորվում է հանձնել, և այն ապրանքի գնորդը, որը նա պարտավորվում է փոխանակությամբ ընդունել:

Փոխանակման ենթակա ապրանքները ենթադրվում են համարժեք, իսկ դրանք հանձնելու և ընդունելու ծախսերը յուրաքանչյուր դեպքում իրականացնում է այն կողմը, որը կրում է համապատասխան պարտականությունները, եթե այլ բան չի բխում փոխանակության պայմանագրից:

Այն դեպքում, երբ փոխանակության պայմանագրին համապատասխան փոխանակվող ապրանքները ճանաչվում են անհամարժեք, կողմը, որը պարտավոր է հանձնել այն ապրանքը, որի գինը ցածր է մյուս կողմի` փոխանակության ներկայացրած ապրանքի գնից, պարտավոր է իր պարտականությունը կատարելուց առաջ կամ հետո վճարել գների տարբերությունը, եթե վճարման այլ կարգ սահմանված չէ պայմանագրով:

Հարց 26. Ի՞նչ է իրավաբանական անձը և ի՞նչ տեսակներ կան.

Պատասխան.  Ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու համար ամենակարևորը նախապայմանը իրավաբանական անձի ստեղծումն է:

Իրավաբանական անձ է համարվում այն կազմակերպությունը, որը, որպես սեփականություն, ունի առանձնացված գույք և իր պարտավորությունների համար պատասխանատու է այդ գույքով, կարող է իր անունից ձեռք բերել ու իրականացնել գույքային և անձնական ոչ գույքային իրավունքներ, կրել պարտականություններ, դատարանում հանդես գալ որպես հայցվոր կամ պատասխանող:

Իրավաբանական անձինք լինում են առևտրային ոչ առևտրային:

Առևտրային կազմակերպություն հանդիսացող իրավաբանական անձինք կարող են ստեղծվել տնտեսական ընկերակցությունների և ընկերությունների ձևով:

Ոչ առևտրային կազմակերպություն համարվող իրավաբանական անձինք կարող են ստեղծվել հասարակական միավորումների, հիմնադրամների կամ օրենքով նախատեսված այլ ձևերով:

Ինչ վերաբերվում է Կոոպերատիվներին, ապա կախված իրենց գործունեության բնույթից, կարող են լինել և առևտրային և ոչ առևտրային:

Առավել մանրամասը տեղեկատվություն ստանալու համար դիմեք մեզ:

Հարց 27. Կարելի՞ է արդյոք ուրիշի գույքից սահմանափակ օգտվելու իրավունք ձեռք բերել. 

Պատասխան.  Համաձայն ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի ուրիշի գույքից սահմանափակ օգտվելու իրավունք /Սերվիտուտի իրավունք/:

Սերվիտուտի իրավունքի անհրաժեշտություն է առաջանում այն դեպքում, երբ օրինակ անձը, ով ունի սեփական տուն և կից հողամաս, ուր մուտք գործելը հնարավոր է միայն հարևանի հողամասի մի մասով անցնելիս: Նման իրավունքի տրամադրումը կարող է լինել կամավոր և հարկադիր: 

Կամավոր գույքային սերվիտուտը սահմանվում է սերվիտուտ պահանջող անձի և ծառայող գույքի սեփականատիրոջ գրավոր համաձայնությամբ: Կամավոր գույքային սերվիտուտ սահմանելու մասին պայմանագրում պետք է նշվեն սերվիտուտի առարկան, գործողության ժամկետը, հատուցման չափը և պայմանները:

Հարկադիր գույքային սերվիտուտ կարող է սահմանվել հարևան կամ այլ հողամասով անցնելու, երթևեկելու, էլեկտրահաղորդման, կապի գծերի կամ խողովակաշարերի անցկացման ու շահագործման, ջրամատակարարման, հողաբարելավման, վերանորոգման, շինարարական աշխատանքներ կատարելու կամ գերակա գույքի սեփականատիրոջ այլ կարիքները բավարարելու համար, որոնք չեն կարող ապահովվել առանց սերվիտուտ սահմանելու, կամ որոնց ապահովումը կապված է անհամաչափ զգալի ծախսերի հետ: Հարկադիր գույքային սերվիտուտը սահմանում է դատարանը` սերվիտուտ պահանջող անձի հայցով` կամավոր գույքային սերվիտուտ սահմանելու վերաբերյալ համաձայնության չգալու դեպքում:

Անհրաժեշտ ենք համարում  նշել նաև, որ անշարժ գույքը գույքային սերվիտուտով ծանրաբեռնելու դեպքում գույքի սեփականատերը չի զրկվում այդ անշարժ գույքը տիրապետելու, օգտագործելու և տնօրինելու իրավունքներից, որոնք կարող է իրականացնել առանց խախտելու սերվիտուտով նախատեսված սահմանափակումները:

Հարց 28. Ո՞րոնք են անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի ձեռքբերման ձևերը.

Պատասխան. Անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքը կարող է ձեռք բերվել հետևյալ ձևերով`

ա) օտարման միջոցով, երբ առկա է երկու կողմերի կամ օրենքի գործողությունը, որի արդյունքում անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքն անցնում է մեկ անձից մյուսին: Այն ընդգրկում է անշարժ գույքի գնումը (վաճառքը), նվիրատվությունը և փոխանակումը, պետական սեփականություն համարվող անշարժ գույքի սեփականաշնորհումը, ինչպես նաև դատական կարգով բռնագրավումը.

բ) կտակի միջոցով, երբ անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքը մեկ անձից մյուսին է անցնում սեփականատիրոջ մահից հետո` վերջինիս կտակի համաձայն.

գ) ըստ օրենքի իրավահաջորդության կամ ժառանգման միջոցով, երբ սեփականության իրավունքը մի անձից մյուսին է անցնում օտարման կամ կտակի բացակայության դեպքում:

 

Ի՞նչ կարգով է կնքվում բնակարանի վարձակալության պայմանագիրը.

Պատասխան. Վարձակալության պայմանագրով վարձատուն վճարի դիմաց վարձակալի ժամանակավոր տիրապետմանը և (կամ) օգտագործմանն է հանձնում բնակելի տարածություն: Բնակելի տարածության վարձակալության պայմանագիրը կնքվում է գրավոր և ենթակա է նոտարական վավերացման և վարձակալության պայմանագրից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման ՀՀ անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեում: Պայմանագիրը նոտարական ձևը չպահպանելը հանգեցնում է գործարքի անվավերության: Նմանգործարքը համարվում է առոչինչ:

Ուստի խորհուրդ ենք տալիս պայմանագրից բխող խնդիրներից խուսափելու նպատակով վարձակալության պայմանագիր կնքելիս այն պարտադիր ենթարկել նոտարական վավերացման և պետական գրանցման: